27/06/2025
Gezamenlijke reactie van PensioPlus en Assuralia op het artikel ‘De tweede pensioenpijler: de blinde vlek in de pensioenhervorming’
PensioPlus en Assuralia brengen bijkomende duiding
Een recente bijdrage in Samenleving & Politiek stelt dat de tweede pensioenpijler een “blinde vlek” vormt in het pensioendebat en “duurder is dan gedacht”. De auteurs baseren zich op nieuwe berekeningen over de budgettaire kost en de verdeling van de (para)fiscale voordelen. Deze publicatie biedt een goede aanleiding om het debat over de rol van aanvullende pensioenen in het bredere pensioenlandschap te verdiepen. PensioPlus en Assuralia wensen in die geest enkele elementen toe te lichten en te nuanceren.
1. Overheidskost: cijfers verdienen context
De vaak geciteerde raming van een overheidskost van 2,1 miljard euro voor de tweede pensioenpijler vertrekt van een hypothetische situatie waarin pensioenbijdragen als regulier loon zouden worden belast. Hoewel deze methodologie inzichten biedt, leidt ze mogelijks tot een overschatting van de werkelijke kost.
Een alternatieve analyse van PwC, uitgevoerd in opdracht van PensioPlus en Assuralia, raamt de effectieve kost op 1,05 miljard euro. Deze analyse houdt onder meer rekening met de bijkomende wettelijke pensioenrechten die zouden ontstaan indien bijdragen als loon beschouwd worden, en de mogelijke gedragsreacties van werkgevers, die in dat geval andere vormen van verloning zouden gebruiken.
Bovendien worden in het huidige systeem jaarlijks ongeveer 3,6 miljard euro sociale bijdragen geheven op loon boven het wettelijke pensioenplafond, zonder dat daar extra pensioenrechten tegenover staan. Ook deze solidariteitsbijdrage verdient een plaats in het debat over kosten en herverdeling.
2. Ongelijke verdeling: verklaren in plaats van veroordelen
Het artikel wijst terecht op verschillen in pensioenopbouw. Die vaststelling verdient bijkomende duiding. De omvang van opgebouwde reserves zegt immers niet alles: sommige pensioenplannen bestaan al tientallen jaren, andere zijn recent opgestart. Twee identieke plannen kunnen daardoor sterk verschillende reserves tonen, zonder dat er sprake is van ongelijkheid in behandeling.
Daarnaast weerspiegelen verschillen in aanvullende pensioenrechten vaak bredere arbeidsmarktkenmerken, zoals verschillen in tewerkstelling, inkomensniveau of loopbaanonderbrekingen. Ook het wettelijke pensioen speelt een rol: omdat dit geplafonneerd is, moeten hogere inkomensgroepen een groter aanvullend pensioen opbouwen om een gelijkaardige vervangingsgraad te bereiken.
De ambitie van de federale regering om toe te werken naar een minimumbijdrage van 3% voor alle werknemers, samen met de harmonisatie tussen arbeiders en bedienden, zal op termijn bijdragen aan een bredere en meer evenwichtige spreiding.
3. Een “en-en” model blijft essentieel
Het wettelijk pensioen vormt de ruggengraat van het Belgische pensioenstelsel. Maar op zichzelf volstaat het zelden om een adequate levensstandaard te garanderen na pensionering. De realiteit van een vergrijzende bevolking, stijgende levensverwachting en budgettaire beperkingen maakt een aanvullende pijler onmisbaar.
De tweede pijler is geen luxe of toegeving, maar een structureel en gecontroleerd instrument om pensioenrechten aan te vullen. Het is gebaseerd op solidariteit binnen en tussen beroepsgroepen en opgebouwd via collectieve afspraken. De complementariteit met de eerste pijler is essentieel om op lange termijn zowel de betaalbaarheid als de toereikendheid van het pensioenstelsel te garanderen.
Besluit: naar een evenwichtig en open debat
Het pensioendebat vraagt meer dan slogans of schattingen uit de losse pols. Het vraagt data, context en bereidheid tot dialoog. We nodigen beleidsmakers, academici en sociale partners uit om het debat over de rol van de tweede pijler te voeren op basis van volledige informatie en met oog voor de lange termijn.
Het is geen kwestie van of-of, maar van en-en. Wie vandaag de tweede pijler minimaliseert, loopt het risico het pensioen van morgen te ondermijnen. Alleen een evenwichtige combinatie van een stevig wettelijk pensioen en een breed toegankelijk aanvullend pensioen biedt perspectief op een toereikend én betaalbaar pensioen voor iedereen.
